Afgelopen maandag was ik bij Mobile Monday #10. Zoals ook de vorige keren was er naast het scherm met de slides van de spreker ook een tweede scherm met daarop een live stream van alle tweets met de hashtag #momo. Niet alles op dat scherm kan even goed het daglicht verdragen, en dat is meer mensen opgevallen. Niek ten Hoopen wijdde er een blog post aan.
Backchannel in actie bij MoMo. Foto door Thomas van Ardenne
Hij haalt vooral het geval aan van de presentatie van de NS, waarbij de conservatieve houding van de NS niet bepaald in de smaak viel bij het publiek in de zaal. Een reactie op Niek zijn blog groeide uit tot deze post.
Het is een interessante discussie. Er kwamen veel oprecht goede, interessante en doordachte berichten langs op het scherm, maar ik moet bekennen dat ik ook soms een gevoel van plaatsvervangende schaamte kreeg bij dingen die op het backchannel verschenen.
Ik denk dat er grofweg twee motivaties kunnen zijn voor mensen om te reageren op een backchannel: het graag je fifteen seconds of fame willen halen op het grote scherm, of uiting geven aan vragen of gedachten die de presentatie bij je oproept.
Tweets van het eerste soort zijn alleen maar opmerkingen om de opmerkingen (en aandacht) en daarmee eigenlijk een vorm van spam. Zulke berichten horen om die reden überhaupt niet achter de spreker te verschijnen.
Het tweede soort tweets is interessanter: blijkbaar vormt het backchannel een uitlaatklep voor dingen die niet op een andere manier kunnen zin de zaal. Het is moeilijk om discreet met anderen in de zaal te sparren over brainfarts die worden geïnspireerd door de spreker, maar via het backchannel kan het. Het is ook moeilijk om wind te krijgen van wat de rest van de zaal van de presentatie denkt of vindt, behalve als je het backchannel volgt. Tot slot is er ook niet altijd plek voor vragen die de presentatie oproept. Soms kan het aan het eind van de presentatie, maar het kan altijd via het backchannel.
Ik denk dat het grootste probleem met de vorm van het backchannel op een scherm achter de spreker, is dat het voelt als een letterlijke vorm van roddelen “achter de rug van de spreker om”. Er is geen realtime-interactie mogelijk en het backchannel is voor de spreker pas zichtbaar als deze het podium verlaat. Dan is het te laat om er nog op te reageren. Dit maakt het backchannel tot een communicatiekanaal van de zaal naar de zaal, niet naar de spreker.
Dat heeft gevolgen voor de etiquette van de reacteurs op het backchannel. In mijn ogen zou bij elke tweet op “het grote scherm”, het antwoord op de morele vraag: “zou ik dit ook posten als de spreker het zou kunnen lezen” een volmondig “Ja!” moeten zijn. In de praktijk kan de lezer die tweets niet zien (althans niet tijdens de presentatie), dus wordt deze vraag zelden gesteld.
Een backchannel tegengaan is onmogelijk: mensen kunnen tweeten wat ze willen en de vrije vorm van Twitter laat iedereen een hashtag opnemen. Het scherm kan uit, maar de reacties gaan door, voor iedereen die ze kan vinden.
Er zijn een aantal mogelijkheden om ongewenste reacties op het scherm tegen te gaan, zonder het scherm helemaal uit te zetten. Zo kan het deel van het backchannel dat op het scherm wordt getoond door de organisatie onder moderatie geplaatst worden. Dat is een lastig, subjectief en arbeidsintensief proces, dat wel een einde maakt aan beschamende uitspraken achter de spreker.
Een variatie hierop zou kunnen zijn, mensen vragen expliciet aan te geven dat ze hun tweets op het scherm willen hebben (bijvoorbeeld met een extra hashtag) in plaats van alles te tonen. Het geroddel op het backchannel gaat dan door, maar er is extra bewustzijn over de inhoud van het scherm.
Alternatief, zou het backchannel ook voor de spreker getoond kunnen worden. Deze zal daar waarschijnlijk weinig mee kunnen doen in zijn presentatie (on-stage multitasking is moeilijk), maar de wetenschap dat het kan zal wel een psychologisch effect hebben op de zaal.
Beter nog, zou het kunnen zijn om het backchannel actief te betrekken bij de zaal. De organisatie/dagvoorzitter zou bijvoorbeeld aan het einde van de presentatie vragen of opmerkingen uit het backchannel kunnen voorlezen en de spreker om een reactie vragen. Dit heeft hetzelfde psychologische effect en benadrukt de positieve kant van het hebben van een backchannel.
Overigens geef ik toe dat mijn eigen tweet, zoals die in Niek zijn artikel te zien is, ook niet de schoonheidsprijs verdient. In my defense postte ik enkele minuten eerder (niet in het plaatje opgenomen) een 
Pingback: Michel’s Exhaust » Meer over Backchannel etiquette